جاهای دیدنی کردستان | بهشت بی بدیل ایران

قصه کردستان، قصه شاه پریون ایران است که برای تماشای آن باید ابتدا از پیچ و خم جاده‌های آن بگذرید تا به بهشت محصور شده میان کوه های زاگرس برسید. کردستان خارق العاده ترین طبیعت را در میان شهرهای ایران دارد. در کنار جاذبه های گردشگری، مهربانی و مهمان نوازی اقوام کرد، موجب می‌شود تا شما لحظات خاطره انگیزی را در کردستان تجربه کنید. ما در این مطلب از مجله گردشگری فلای تودی قصد داریم تا مهمترین جاهای دیدنی کردستان را به شما معرفی کنیم، پس همراه ما باشید.

بهترین زمان سفر به استان کردستان

موقعیت جغرافیایی استان کردستان در میان کوه‌ها و دشت‌های سرسبز، موجب شده تا این استان از آب و هوایی سرد در زمستان و خنک و معتدل در تابستان برخوردار باشد. البته آب و هوا در شهرهای استان کردستان متفاوت خواهد بود اما به طور کلی بهترین زمان سفر به کردستان در بهار است، زیرا در این فصل، طبیعت کردستان در زیباترین حالت خود قرار دارد و شما با منظره‌ای بهشتی از کردستان رو به رو خواهید بود.

جاهای طبیعی کردستان

کردستان جز استان های غربی ایران محسوب می‌شود، که حوادث طبیعی نظیر فرسایش و بارش در کنار آب و هوای معتدل آن، موجب شده تا طبیعت کردستان لقب اعجاب انگیز ترین مناظر طبیعی ایران را به خود اختصاص دهد. جاهای طبیعی کردستان بی‌شمارند، ما در ادامه تنها تعدادی از معروفترین جاهای طبیعی کردستان را به شما معرفی خواهیم کرد.

دریاچه زریوار | نگین آبی کردستان

نام زیبای زریوار یا زریبار، از دو واژه زری به معنی دریا و وار یا بار به معنی دریاچه گرفته شده، یکی از بزرگترین دریاچه های آب شیرین غرب ایران به شمار می‌آید. برای تماشای دریاچه زریوار باید راهی مریوان شوید. قرار گیری درختان بلوط در حاشیه رودخانه زریوار و پرواز پرندگان بر فراز آن، صحنه تکرار نشدنی را به وجود می‌آورد.

جوشیدن آب دریاچه از کف آن موجب می‌شود تا در هر موقعی از سال، پرآب باشد. اگر به زریوار سفر کردید، می‌توانید از تفریحات دریاچه زریوار نظیر قایق سواری، پارگلایدر و ماهیگیری بهره‌مند شوید.

دشت بیلو | میزبان لک لک های مهاجر

دشت بیلو، یکی دیگر از جاذبه های طبیعی کردستان به شمار می‌رود که هر ساله در بهار به دلیل متعادل بودن هوا و سرسبز شدن دشت، میزبان لک ک‌های مهاجر می شود. دشت بیلو در ۱۵ کیلومتر مریوان قرار دارد که با داشتن چشم اندازهای طبیعی، به یکی از پرطرفدارترین جاذبه های کردستان تبدیل شده است.

غار کرفتو | از غارهای اسرارآمیز ایران

به باستانی ترین و البته اسرارآمیز ترین غار ایران خوش آمدید. غار کرفتو که در ۶۷ کیلومتر شهر دیواندره قرار گرفته، قدمتی به دوره مزوزوئیک زمین شناسی دارد. طبق کتیبه نوشته شده در غار، این مکان زمانی منسوب به هرکول، یکی از خدایان یونان باستان بوده است.

فضای این غار به گونه‌ای است که در زمستان‌ها گرم و در تابستان‌‌ها به دلیل کوران باد، خنک و دلپذیر خواهد بود. غار کرفتو دو بخش طبیعی و کنده‌کاری شده دارد که بخش طبیعی آن حدود ۶۵-۲۵۰ میلیون سال پیش، سر از آب بیرون آورده و اکنون با استفاده از پاکان فلزی قابل دسترسی است. بخش کنده‌کاری آن هم به دلیل ظرافت و دقتی که در کنده کاری داشته، شهرت جهانی دارد.

رود سیروان | طولانی ترین رود کردستان

رودخانه سیروان با طولی حدود ۴۴۵ کیلومتر از بخش رزاب مریوان سرچشمه گرفته و پس از عبور شهرهای اورامانات، دوآب، قشلاق دلاهو کرمانشاه، در نهایت وارد خاک عراق می‌شود. پرآب بودن همیشگی رود سیروان باعث شده تا اطراف آن همواره سرسبز بماند.

چشمه باباگر | چشمه رنگی کردستان

در ۱۸ کیلومتری شمال شرقی شهرستان قروه، چشمه رنگی (لیمویی و گاهی سرخ) از دل زمین می‌جوشد که علاوه بر زیبایی که به این شهر می‌بخشد، خاصیت درمانی برای بیماری‌هایی نظیر امراض پوستی، سوهاضمه، بیماری‌های گوارشی و تورم موثر خواهد بود. در کنار چشمه باباگر می‌توانید از آرامگاه سیدجلال نیز بازدید کنید.

غار شوی | پاتوق غارنوردها

غار شوی یکی از دیگر از مقاصد طبیعی کردستان به حساب می‌آید که در شهر بانه، همسایگی ایران و عراق قرار دارد. این غار در سال ۱۳۴۷ توسط کوهنوردان شیرازی‌ کشف شد. دهانه این غار حدود یک متر و طول آن به ۲۶۷ متر می‌رسد. این غار به دلیل شیب تندی که دارد، توصیه می‌‌کنیم هرگز بدون تجهیزات و افراد حرفه‌ای از این غار بازدید نکنید.

پارک آبیدر | سنندج زیر پای شماست!

تماشای سنندج از بالای پارک آبیدر، چشم اندازی است که هرگز تصویر آن از ذهنتان پاک نخواهد شد. پارک جنگلی آبیدر که در میان کوه‌های آبیدر قرار گرفته، یکی از محبوب ترین و جاهای دیدنی سنندج محسوب می‌شود. نام این پارک برگرفته از تراوشات فراوان آب از چشمه‌های زیرزمینی این منطقه است. از امکانات هیجان انگیزی که در نزدیکی پارک آبیدر قرار دارد، می‌توان به بزرگترین سینمای روباز جهان با ابعاد ۲۵ متر در ۱۲ متر اشاره کرد. صدای فیلم‌های نمایش داده شده روی این پرده از طریق موج اف ام رادیو پخش می شود.

کوه چهل چشمه | طبیعت بی نظیر کردستان

رشته‌های گذرا از سقز، دیواندره و مریوان در استان کردستان چهل چشمه نام دارد. این منطقه به دلیل ارتفاعی که دارد جز سردترین مناطق کردستان به شمار می‌رود که در تمام روزهای سال پوشیده از برف است. پوشش گیاهی متنوع این منطقه نظیر گل پامچال، ریواس، بنفشه، پیچک و هزاران گیاه دیگر موجب زیباتر شدن این منطقه شده‌اند. بلندترین قله این رشته کوه، شاه نشین نام دارد که رویای فتح آن در سر بسیاری از کوهنوردان است.

کوه آربابا | شخصیت قصه داستان

یکی دیگر از جاهای دیدنی کردستان که در شهر بانه قرار گرفته، کوه آربابا نام دارد. این شهر از لحاظ زمین شناسی به دوره دوم برمی‌گردد. پارک کوهستانی دوکانان و پیرمراد که از اماکن گردشگری بانه به حساب می‌آید در دامنه این کوه قرار دارد. نام آربابا از شخصیت‌های داستانی کرد گرفته شده است.

منطقه حفاظت شده عبدالرزاق | زیستگاه امن حیوانات

برای مشاهده گونه‌های جانوری کمیاب نظیر قوچ، کبک، لک لک و صدها گونه جانوری دیگر، کافی است سری به منطقه حفاظت شده عبدالرزاق بزنید. این منطقه وسعتی برابر ۴۳ هزار متر دارد که به عنوان سومین منطقه حفاظت شده کردستان شناخته می‌شود. پوشش گیاهی مخصوص این منطقه در کنار آثار تاریخی، تپه باستانی زیویه و غار کرفتو، برجذابیت های آن افزوده است.

آبشار گویله | آبشاری در دل کوه های مریوان

جوش و خروش آبشار گویله که از دل کوه های مریوان به اعماق دره‌ها می‌ریزد. این آبشار در منطقه مرزی سقز به مریوان قرار گرفته که ارتفاعی بالغ بر ۵۰ متر دارد. به هنگام عبور از جاده روستای گویله به راحتی می‌توانید از این آبشار زیبا بازدید کنید.

جاهای تاریخی کردستان

در کنار تمام جاهای طبیعی کردستان، قدمت این استان موجب شده تا جاهای تاریخی زیادی را برای آیندگان به ارث بگذارد. جاذبه های تاریخی کردستان در شهرهای مختلف این استان قرار دارد و از طرفی معرفی تمام این جاذبه‌ها در یک مطلب نمی‌گنجد. ما در ادامه لیستی از مهمترین جاهای تاریخی کردستان را به شما معرفی خواهیم کرد.

بازار سنندج | قلب تپنده سنندج

بی شک بازارهای هر شهر، بهترین مکان برای آشنایی با آداب و رسوم هر شهر هستند. بازار سنندج هم با معماری منحصر به فرد خود توانسته توجه گردشگران زیادی را به خود جلب کند. در این بازار بزرگ روزانه افراد محلی از شهرها مختلف برای فروش محصولات خود به این بازار می‌آیند. برای بازدید از بازار سنندج می‌توانید هرروز هفته به جز جمعه‌ها مراجعه کنید و اجناس موردنیاز خود را خریداری کنید.

پس از گشت و گذار در بازار خوب است سری هم به حمام خان بزنید. این حمام یکی از مکان های دیدنی سنندج به شمار می‌رود که در دوران قاجار ساخته شد. طرلحی این حمام مشابه سایر حمام های ایرانی است و از قسمت‌های مختلفی نظیر سردر ورودی، هشتی، سربینه (حمام سرد)، میان در، بینه (حمام گرم)، خزینه، خلوتی، سرویس‌های بهداشتی و آب‌انبار اضافی اشکیل شده است.

عمارت آصف وزیر | خانه ای به سبک و سیاق قاجار

خانه های قدیمی هر شهر، تاریخ و معماری آن شهر را بیان می‌کنند. عمارت آصف وزیر که امروزه به موزه مردم شناسی سنندج شناخته می‌شود که سه دوره صفوی، قاجاری و پهلوی را به خود دیده است. این عمارت همانند سایر خانه های قدیمی از چند بخش اصلی نظیر حیاط اصلی، حیاط اندرونی، بخش خدمه و حمام ساخته شده است.

مسجد جامع | شکوه معماری کردستان

مسجد جامع سنندج یا مسجد دارالاحسان که پیشتر به دلیل معماری، کاشی کاری‌های هفت رنگ، آجرکاری و حوض سنگی مورد توجه گردشگران قرار گرفته، یکی از زیباترین اماکن تاریخی سنندج به حساب می‌رود. این مسجد به دستور والی بزرگ کردستان در زمان فتحعلی خان قاجار ساخته شد. قرار گیری این مسجد در مکان بلندتر، موجب شده تا در هرجایی از شهر قابل مشاهده باشد.

پل قشلاق | راه ارتباطی کردستان به همدان

پل قشلاق یکی از آثار به جامانده و مستحکم دوران صفوی محصوب می‌شود که دو شهر همدان و کردستان را به هم اتصال می‌دهد. این پل یکبار در سال ۱۲۸۶ فروریخت اما وجود یک سنگ نبشته روی پل، حاکی از مرمت و تعمیر پل در زمان قاجار است. این پل حدود ۷۸ متر طول دارد که توسط شش دهانه جناغی روی رود قشلاق ساخته شد.

سنگ نبشته اورامان | در ستایش آفریدگار آشور

در زمان قدیم اسناد و رویدادهای مهم را که برروی سنگ حک می‌کردند تا آیندگان از آن باخبر باشند. سنگ نبشه اورامان هم در زمان آشور در مدح و ستایش آفریدگار حک شد. قدمت این کتیبه به ۲۷ قرن پیش برمی‌گردد که متاسفانه براثر ساییدگی و یخبندان از بین رفته است.

مسجد دومناره | کادوی نادر شاه افشار

مسجد دو مناره سقز، روایت جالبی دارد که شنیدن آن خالی از لطف نیست. نادر شاه افشار به هنگام مسافرت به بغداد زمانی که از سقز رسید، شیخ حسن مولان آباد درخواست یک ساخت یک مسجدی را داد و نادر شاه هم دستور احداث آن را صادر کرد. همچنین دو عصای مرصع و سفره نقاشی شده اهدایی نادرشاه به شیخ حسن در بخش موزه این مسجد نگهداری می‌شود که بازدید از آن‌ها خالی از لطف نیست.

موزه نگل | ارزشمند ترین گنجینه های خطی و تاریخی کشور

روایت تاریخی نگل به چندین سال قبل برمی‌گردد. هزار سال قبل چوپانی برای چرای گوسفندان خود در دامنه کوه، گلی خوش آب و رنگ پیدا می‌کند، که پس از کنار زدن خاک‌های روی آن به جعبه قدیمی می‌رسد. وقتی چوپان به همراه سایر روستاییان این جعبه را از خاک بیرون می‌آورند، قرآن نگل را پیدا می‌کنند که بر پوست چرمی نوشته شده بود. روستاییان برای نگهداری این قرآن، مسجدی را احداث می‌کنند تا قرآن را در آن نگهداری کنند. بنا به روایت روستاییان این قرآن جز چهار نسخه اصلی قرآن است که به ایران فرستاده شده بود.

قلعه قمچقای | از قدیمی ترین کتیبه نیمه تصویری ایران

قلعه قمچقای به عنوان یکی از قدیمی ترین کتیبه های نیمه تصویری ایران در ۶۰ کیلومتری بیجار، روستای قمچقای، قرار دارد. حک شدن نقش هیروگلیف و خط هیراتیک، از ویژگی های منحصر به فرد این قلعه به شمار می‌آید. این قلعه بر بلندای کوه قرار گرفته که تنها یک ورودی دارد و اطراف آن به پرتگاه‌هایی عمیق منتهی می‌شود.

البته که جاهای دیدنی کردستان به یک مطلب خلاصه نمی‌شود و جاذبه های گردشگری زیادی در تمام شهرها و روستاهای آن وجود دارد. ما تنها تعدادی از معروف ترین جاهای طبیعی کردستان را به شما معرفی کردیم. در صورتی که زمان کافی داشتید، بازدید از جاذبه های طبیعی زیر را از دست ندهید.

• زیارتگاه عکاشه در نزدیکی روستای کاشتر
• حمام شیشه ای سنندج
• تیمچه حاج شهباز بیجار
• مسجد خسرو گروس در روستای خسرو آباد
• عمارت خسرو آباد
• پل گاران در مریوان
• مسجد دومناره سقز
• و صدهای جاهای دیدنی دیگر

روستاهای معروف کردستان

شاید نام بردن جاهای دیدنی کردستان کمی کلی باشد، زیرا این استان ده‌ها روستا و شهر با جاذبه های گردشگری طبیعی و تاریخی دارد که حداقل ۳-۴ روز زمان برای بازدید از هر روستا و یا شهر نیاز داشته باشید. در مطالب فوق ما بخشی از جاهای دیدنی کردستان را که هر کدام در شهرهای متفاوت کردستان بودند، به شما معرفی کردیم. اما در ادامه قصد داریم کمی بیشتر از روستاهای معروف کردستان برایتان بگوییم.

روستای پالنگان | روستای سنگی کردستان

آنچه در بدو ورود به روستای پالنگان شما را متحیر خواهد کرد، معماری این روستا و خانه های پلکانی آن است که شما را یاد سفر به ماسوله می اندازند. روستای پالنگان در ارتفاعات شاهو ودهستان ژاورود قرار گرفته و وجود آثار باستانی و قلعه‌های قدیمی این روستا، نشان از قدمت چند هزارساله آن دارد. به عقیده بومیان این روستا، به دلیل اینکه پلنگ‌های زیادی در این روستا زندگی می‌کردند، این روستا پلنگان نام گرفته است.

قرارگیری روستا در دامنه‌های کوه موجب می‎‌شود تا زمستان‌های آن سرد و خشک و بهارهای آن معتدل و دلپذیر باشد. اگر بخواهیم به طور خلاصه به جاهای دیدنی پلنگان اشاره کنیم، باید از چشمه های پلنگان، آبشارهای آن، رودخانه ها، قلعه پلنگان، قبرستان پلنگان، رودخانه تنگی ور نام ببریم. جشن سنتی نوروز کوچ بهاروی کوچران از مهمترین جشن های این روستا محسوب می‌شود. در بازدید از این روستا، حتما طعم غذاهای محلی پلنگان بچشید که طعمی مشابه آنها را در جایی دیگر نخواهید یافت.

روستای اورامان تخت | بهشتی در کردستان

روستای اورامانات، یکی از زیباترین روستای کردستان به حساب می‎‌آید که در چند سال اخیر توجه گردشگران زیادی را به خود جلب کرده است. این روستا در مرز ایران و عراق و ۷۵ کیلومتری مریوان قرار دارد. پیچ و خم جاده این روستا در کنار رودی که از آن می‌گذرد، تصویری رویایی از اورامانات را به تصویر می‌کشد. بهار و تابستان که بهترین زمان سفر به اورامانات محسوب می‌شود، فرصتی خوبی هم برای بازدید از جاهای دیدنی اورامان نظیر قلعه اورامان، پل گاران اورامانات و مسجد جامع اورامانات خواهد بود.

 روستای گلین | عروس سنندج

پس از پیمودن مسیر پیچ و خم دره چم سو و ژاوه رود، به روستای دیدنی گلین می‌رسید، که به عروس سنندج شهرت دارد. این روستا همانند سایر روستای کردستان به صورت پلکانی بوده و از قدمتی ۱۰۰۰ ساله برخوردار است. آب و هوای کوهستانی روستای گلین موجب می‌شود تا این روستا لذت بخش آب و هوا را در بهار و تابستان داشته باشد.

در سفر به این روستا حتما از جاهای دیدنی روستای گلین نظیر آبشار سروزونه گلین، کوه قاله گا، حمام کهن پیرشاوا و کلید چوبی بازدید کنید. مهمان نوازی گرم روستای گلین در کنار بوی داغ نان محلی، چیزی نیست که از ذهن شما پاک شود و خاطرات این سفر تا همیشه با شما خواهد بود.

بانه کردستان | شهری برای خرید و گردش

قرار گیری شهر بانه در ارتفاعات کوه آربابا، موجب شده تا این شهر با نام بانه به معنی بام شناخته شود. در کنار جاذبه های گردشگری که در دل این شهر نهان است، هم مرزی با کشور عراق موجب شده تا این شهر به مرکز خریدی ارزان و قیمت مناسب برای کالای ضروری و زینتی تبدیل شود. پیشنهاد می‌کنیم در بهار و تابستان که آب و هوای بانه، معتدل و خنک است، به این شهر زیبا سفر کنید.

اگر بخواهیم جاهای دیدنی بانه کردستان را به شما معرفی کنیم، باید به پارک جنگلی پیرمراد و دوکانان، غار سنگی حسین کوهکن، روستای سبدلو، روستای هفتاش و کوه آربابا اشاره کنیم.

سقز | از سردترین شهرهای کردستان

در ۱۹۸ کیلومتری سنندج، شهر سقز قرار دارد. دمای این شهر در زمستان به منفی ۴۳ درجه هم رسیده به همین دلیل، لقب یکی از سردترین شهرهای ایران را به خود اختصاص داده است. پیشنهاد می‌کنیم در سفر به سقز طعم غذاهای محلی را بچشید، صنایع دستی سقز را به عنوان یادگاری این شهر بخرید و از جاهای دیدنی سقز کردستان نظیر روستای تاریخی ترجان، مسجد دومناره، کاروانسرای تاجوانچی و تپه قلعه زیویه بازدید کرده و در بازار مرزی بسطام کالاهای موردنیاز خود را با قیمتی مناسب خریداری کنید.

دیواندره | شهری میان دو دره

شهر دیواندره یکی از شهرهای سرسبز کردستان به حساب می‌آید که وجود آثار باستانی کشف شده در این شهر، خبر از قدمت هزار ساله این شهر می‌دهد. این شهر حدود ۱۰۰ کیلومتر با سنندج فاصله دارد که با ماشین یا اتوبوس می‌توانید خود را به این شهر برسانید. مریوان به دلیل آب و هوای سردی که دارد، ییلاق خوبی برای مردمان کرد در تابستان محسوب می‌شود.

از مهمترین جاهای دیدنی دیواندره کردستان می‌توان به منطقه سارال، چهل چشمه، غار کرفتو، هه وازو و سد سیاه زاغ اشاره کرد. برای مراودات بیشتر با مردم مهربان دیواندره و آشنایی با تاریخ و فرهنگ این شهر پیشنهاد می‌کنیم سری به بازار محلی دیوان دره بزنید.

مریوان | میزبان دریاچه زریوار

کوه های سر به فلک کشیده، دره های عمیق، پوشش گیاهی متنوع و دریاچه زریوار موجب شده تا تصویری رویایی از شنیدن نام مریوان در ذهنتان نقش ببندد. این شهر حدود ۱۲۵ کیلومتر، دورتر از سنندج قرار گرفته که به دلیل هم مرزی با کشور عراق، از رونق اقتصادی بالایی برخوردار است. مریوان نسبت به سایر شهرستان های کردستان، آب و هوای معتدل‌تری دارد و ریزش باران در بهار موجب سرسبزی این شهر در بهار می‌شود.

دریاچه زریوار، تفرجگاه ملاقوبی، ابشار گویله و سلور، دشت بیلو و غار کونا شم شم از مهمترین جاهای دیدنی مریوان کردستان به شمار می‌روند که حتما در سفر به مریوان از آنها بازدید داشته باشید. از دیگر جذابیت های این شهر می‌توان به غذاهای محلی مریوان نظیر خورش ریواس، خورش تره کردی، شیش کباب و قایرمه اشاره کرد. اگر هم به کالایی نیاز داشتید، گشت و گذار در بازارهای زریوار را از دست ندهید.

کامیاران | از توریستی ترین مناطق کردستان

کامیاران با برخورداری از ۳۰ منطقه گردشگری، به عنوان یکی از گردشگرپذیرترین مناطق کردستان به شمار می‌رود. برای سفر به کامیاران باید حدود ۷۰ کیلومتر به سمت جنوب کردستان حرکت کنید. کامیاران هم آب و هوای سرد و کوهستانی دارد که بهار و پاییز، آب و هوای آن در متعادل ترین دمای خود است که جز بهترین فصل های سفر به کامیاران شناخته می‌شود.

سنگ نبشته اورامان، کتیبه آشوری، چشمه کواز، آبشار تنگی ور، منطقه حفاظت شده کوسالان و شاهو از مهمترین جاهای دیدنی کامیاران به حساب می‌روند.

بیجار | از باستانی ترین شهرهای ایران

اگر اهل طبیعت و تاریخ باشید، مقصدی به جذابی بیجار برای سفر و گردش پیدا نخواهید کرد. این شهر با گذر از فراز و نشیبب‌های تاریخی از هزاران سال قبل و برخورداری از طبیعت بکر، یکی از بهترین مقاصد داخلی برای سفر محسوب می‌شود. برای گشت و گذار در بیجار به چند روزی زمان نیاز خواهید داشت از جاهای دیدنی بیجار کردستان نظیر برج ینگی ارخ، برج اوچ گنبد خان، پل صلوات‌ آباد، پل قجور، پل گل قشلاق، تپه قلعه و چغا، تپه سراب گرگین، بازار سنتی بیجار و ده‌ها جاذبه دیگر بازدید کنید.

بهار بهترین زمان سفر به بیجار است تا از تماشای طبیعت شگفت انگیز آن غرق لذت شوید. فراموش نکنید که فرش های بیجار، حرف اول را می‌زنند و شما می‌توانید به عنوان یادبود این شهر، فرش و یاگلیم بیجار را خریداری کنید.

سفر به کردستان، سرزمینی فراتر از تصور

کردستان و جاذبه‌هایی که در این مطلب به شما معرفی کردیم، تنها گوشه‌ای از زیبایی‌ها و جاهای دیدنی کردستان هستند. حتما در میان این روستاهایی که معرفی کردیم، ده‌ها روستای دیگر با جاذبه های گردشگری بکر وجود دارد که برای بازدید از آنها باید کوله بار سفر رفت و قدم در جاده گذاشت.

شما در چه فصلی و به کدام شهر کردستان سفر کردید؟ خوشحال می‌شویم تجربه سفرتان را با ما و خوانندگانمان به اشتراک بگذارید.

سوالات متداول درباره جاهای دیدنی کردستان